UNG THƯ VÚ

Ung thư vú là bệnh ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ Singapore. Hơn 25% tất cả các bệnh ung thư được chẩn đoán ở phụ nữ là ung thư vú. May mắn thay, 71% trường hợp ung thư vú ở phụ nữ tại Singapore được phát hiện ở giai đoạn 1 hoặc 2, khi đó cơ hội chữa khỏi bệnh vẫn còn cao. Tỷ lệ mắc ung thư vú ở Singapore đã tăng gần gấp ba lần từ giai đoạn 1976-1980 đến 2011-2015, phần lớn là do những thay đổi trong lối sống.

Ung thư vú là gì?

Ung thư vú đề cập đến một nhóm các bệnh trong đó những thay đổi DNA của các tế bào trong mô vú dẫn đến tăng trưởng không kiểm soát được. Sự tăng trưởng tế bào không kiểm soát được thường tạo thành các cục u có thể sờ thấy (có thể cảm nhận được) hoặc có thể nhìn thấy trên X-Quang.

Ung thư vú xâm lấn thường bắt đầu trong các ống dẫn sữa đến núm vú (ung thư biểu mô ống) hoặc các tuyến tạo sữa (ung thư biểu mô tiểu thùy). Ung thư biểu mô tại chỗ (DCIS) là một dạng ung thư vú và là tiền thân của ung thư xâm lấn.

Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ của ung thư vú là gì?

Nguyên nhân của ung thư vú

Ung thư vú là do sự thay đổi DNA dẫn đến sự phát triển không kiểm soát của các tế bào trong mô vú. Hầu hết những thay đổi DNA này xuất hiện lẻ tẻ và không thể dự đoán một cách chắc chắn được. Khoảng dưới 10% của tất cả các trường hợp ung thư vú là do gen di truyền.

Các yếu tố nguy cơ của ung thư vú

Có một số yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng phát triển ung thư vú, nhưng điều này không có nghĩa là bạn bị bệnh ung thư.

Các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi (nguy cơ mà có thể phòng tránh):
- Thừa cân
- Ít vận động
- Rượu bia
- Chế độ ăn, ví dụ như tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn
- Không có con hoặc có con chậm
- Không cho con bú
- Liệu pháp thay thế hormone
- Thuốc uống tránh thai

Các yếu tố nguy cơ không thể kiểm soát (nguy cơ không thể phòng tránh):
- Tuổi: Phổ biến hơn sau 40 tuổi
- Giới tính nữ
- Tiền sử gia đình: có người thân bậc một bị ung thư vú làm tăng gấp đôi nguy cơ phát triển ung thư vú
- Gen di truyền: Có đột biến gen như BRCA1, BRCA2, PALB, CHEK, ATM, PTEN, TP53
- Tiền sử cá nhân của bệnh ung thư vú
- Sinh thiết vú bất thường trước đây: Những phụ nữ có sinh thiết cho thấy tăng sản ống dẫn trứng không điển hình, tăng sản tiểu thùy không điển hình hoặc ung thư biểu mô tiểu thùy tại chỗ nên thực hiện tầm soát vú thường xuyên
- Đau bụng kinh sớm (lần hành kinh đầu tiên) hoặc mãn kinh muộn
- Xạ trị vùng ngực, ví dụ như trong quá trình điều trị ung thư hạch

Các dấu hiệu và triệu chứng của ung thư vú là gì?

Khối u ở vú (có thể không đau)
Sưng hạch bạch huyết ở dưới cánh tay
Chảy máu hoặc tiết dịch bất thường từ núm vú
Da có lúm đồng tiền hoặc nếp nhăn trên vú
Ngứa dai dẳng và phát ban xung quanh núm vú
Gần đây bắt đầu có tình trạng núm vú bị kéo vào trong hoặc thụt vào
Da bị sưng và dày lên ở trên phần vú

Làm thế nào để tầm soát ung thư vú?

Tầm soát ung thư vú cho phép phát hiện ung thư trước khi bệnh phát triển các triệu chứng (chẳng hạn như sờ được khối u). Ung thư vú được phát hiện khi thực hiệntầm soát thường là khối u nhỏ và ở giai đoạn đầu. Kích thước khối u và mức độ lây lan sang các hạch bạch huyết lân cận là một số yếu tố quan trọng nhất trong việc dự đoán tiên lượng (triển vọng) của người phụ nữ mắc bệnh này.

1. Chụp X-quang tuyến vú

Chụp X-quang tuyến vú là gì?
Chụp X-quang tuyến vú là phương pháp sử dụng tia X để thu lại hình ảnh tuyến vú. Phương pháp này được sử dụng để phát hiện và chẩn đoán bệnh về vú ở những phụ nữ có vấn đề về vú, chẳng hạn như khối u, đau nhức hoặc tiết dịch núm vú, cũng như đối với những phụ nữ không mang biểu hiện của bệnh về vú.
Thủ thuật này cho phép phát hiện các khối u ung thư không thể sờ thấy bằng tay hoặc các khối u ở vú chưa phải là ung thư nhưng có nguy cơ phát triển thành khối u ung thư.
Điều gì xảy ra nếu chụp X-quang tuyến vú cho thấy kết quả bất thường?
Nếu phát hiện (các) khối u đáng ngờ trên phim chụp X-quang tuyến vú, có thể tiến hành siêu âm vú để bổ sung thông tin từ hình ảnh chụp X-quang tuyến vú để xác định bước điều trị thích hợp tiếp theo.
Khi nào thì nên đi chụp X-quang tuyến vú?
Chụp X-quang tuyến vú tầm soát được khuyến nghị cho phụ nữ khỏe mạnh từ 50 tuổi trở lên bởi các hiệp hội y tế lớn như Đại học Bác sĩ Hoa Kỳ và Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ. Đối với những phụ nữ khỏe mạnh trong độ tuổi từ 40–49, quyết định thực hiện chụp X-quang tuyến vú nên được cá nhân hóa.
Những phụ nữ có đột biến gen đã biết làm tăng nguy cơ phát triển ung thư vú và các bệnh ung thư khác trong đời nên thảo luận với bác sĩ chuyên khoa ung thư vú về việc bắt đầu thực hiện các biện pháp tầm soát ở độ tuổi sớm hơn cũng như vai trò của phẫu thuật phòng ngừa.
Tác động bức xạ từ chụp X-quang tuyến vú là gì?
Liều lượng bức xạ từ chụp X-quang tuyến vú tiêu chuẩn là rất nhỏ và an toàn cho phụ nữ khỏe mạnh. Người ta ước tính rằng một lần chụp X-quang tuyến vú tương đương với liều lượng của bức xạ nhận được từ môi trường xung quanh trong vòng hai tháng.

2. Chụp cộng hưởng từ (MRI) vú

Chụp MRI vú là thủ thuật kiểm tra đặc biệt cung cấp hình ảnh của vú bằng cách sử dụng từ trường mạnh và sóng vô tuyến.Đôi khi thủ thuật này được sử dụng như công cụ bổ sung để chụp X-quang vú, đặc biệt là đối với những phụ nữ có phần ngực dày, khi có bất thường trên ảnh chụp X-quang tuyến vú mà không thể xác định chắc chắn liệu có phải là ung thư vú hay khôn.

3. Tự kiểm tra vú

Việc tự kiểm tra thường xuyên không thể thay thế cho việc tầm soát ung thư vú bằng chụp X-quang tuyến vú. Dù vậy, phụ nữ nên làm quen với hình dáng và cảm giác thường có của phần ngực và nên báo cáo bất kỳ thay đổi nào cho nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe ngay lập tức.

Làm cách nào để xác nhận xem tôi có bị ung thư vú hay không?

Hầu hết các khối u nhìn thấy trên chụp X-quang tuyến vú là lành tính (không phải ung thư). Khi nghi ngờ có ung thư, cần phải sinh thiết vú bằng kim để lấy mô để phân tích bằng kính hiển vi. Sinh thiết bổ sung và đặt các kẹp đánh dấu nhỏ bên trong mô vú (để xác định vị trí cần thiết) có thể được yêu cầu để xác nhận xem các hạch bạch huyết mở rộng/nghi ngờ dưới cánh tay có bị ảnh hưởng bởi khối u hay không.

Sau khi xác nhận chẩn đoán ung thư vú, xét nghiệm bổ sung sẽ được thực hiện để hiểu rõ loại phụ, phân loại khối u, biểu hiện của các thụ thể hormone (estrogen và progesterone) và protein HER2. Những yếu tố này sẽ hỗ trợ bác sĩ chuyên khoa ung thư vú lập kế hoạch quản lý cho bệnh nhân.

Ngoại trừ những trường hợp khối u rất nhỏ, bệnh nhân nên tiến hành chụp cắt lớp bổ sung để xác định mức độ lan rộng (hoặc lây lan) của khối u. Có thể sử dụng các phương thức chụp như CT (chụp cắt lớp vi tính), quét xương, PET hoặc MRI.

Điều trị ung thư vú tại The Cancer Centre, Singapore

Ung thư vú được điều trị như thế nào?

Tại The Cancer Centre, việc điều trị ung thư vú phụ thuộc phần lớn vào giai đoạn ung thư, biểu hiện của các thụ thể hormone/HER2, theo yêu cầu của bệnh nhân và các bệnh đi kèm sức khỏe (sự hiện diện của các rối loạn hiện có khác).

Điều trị ung thư vú dựa trên giai đoạn ung thư:

Đối với những khối u rất nhỏ (thường dưới 2–3cm) mà không có hạch bạch huyết đáng ngờ, thường nên phẫu thuật từ trước.
Đối với ung thư vú giai đoạn 2 hoặc 3 , bệnh nhân sẽ được tư vấn về vai trò của liệu pháp bổ trợ tân sinh (điều trị bằng thuốc trước khi phẫu thuật). Đây thường là hóa trị +/- kháng thể antiHER2. Cách tiếp cận này cải thiện khả năng sống sót của bệnh ung thư vú và đôi khi cho phép phẫu thuật bảo tồn vú.
Những bệnh nhân bị ung thư di căn xa (đến các bộ phận khác của cơ thể) được phát hiện trên bản chụp cắt lớp thường không được khuyến nghị phẫu thuật vú, trừ khi trong những trường hợp đặc biệt, ví dụ như có vết thương hở do ung thư vú.

Các loại điều trị ung thư vú

1. Phẫu thuật

Là bác sĩ chuyên khoa ung thư, chúng tôi hợp tác rất chặt chẽ với bác sĩ phẫu thuật vú và bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ để đạt được kết quả tối ưu về mặt điều trị bệnh ung thư đồng thời mang lại tính thẩm mỹ cho bệnh nhân. Dưới đây là các loại phẫu thuật khác nhau để điều trị ung thư vú:

Phẫu thuật bảo tồn vú : Chỉ cắt bỏ phần vú chứa khối u.
Cắt bỏ vú : Toàn bộ vú bị cắt bỏ.
Phẫu thuật để loại bỏ các hạch bạch huyết lân cận để đánh giá sự lây lan.
- Sinh thiết hạch bạch huyết (SLNB)—Đối với các trường hợp không nghi ngờ có liên quan lâm sàng của hạch bạch huyết ở dưới cánh tay. Trong quá trình phẫu thuật, một kỹ thuật ánh xạ đặc biệt được sử dụng để xác định các hạch bạch huyết gần nhất mà ung thư chảy vào cần được loại bỏ.
- Bóc tách hạch bạch huyết ở nách (ALND)— Loại bỏ nhiều hạch bạch huyết ở dưới cánh tay. Điển hình cho các trường hợp có hạch dưới cánh tay đã được chứng minh khi chẩn đoán bằng sinh thiết kim hoặc những trường hợp có sự tham gia rộng rãi của các hạch bạch huyết trọng điểm.
Phẫu thuật tái tạo vú— Đây là một thủ thuật tự chọn có thể được thực hiện trong quá trình phẫu thuật điều trị hoặc ở giai đoạn sau bằng cách sử dụng các phương pháp khác nhau bao gồm cấy ghép vạt cơ, mỡ hoặc chân tay giả.

2. Đối với ung thư vú giai đoạn đầu

Thuốc bổ trợ (trước phẫu thuật hoặc sau phẫu thuật) có thể được dùng để giảm nguy cơ tái phát ung thư và cải thiện cơ hội chữa khỏi.

Những tiến bộ gần đây đã cho thấy việc sử dụng cấu hình bộ gen, đặc biệt là ở các khối u không có biểu hiện quá mức của protein HER2, để lựa chọn tốt hơn những bệnh nhân sẽ được nhận lợi ích từ hóa trị bổ trợ và tránh sử dụng hóa trị ở những bệnh nhân có nguy cơ tái phát thấp hơn.

Đối với ung thư vú di căn:

Việc lựa chọn thuốc phụ thuộc vào sự biểu hiện hormone, sự biểu hiện quá mức của protein HER2 và các dấu hiệu phân tử mới hơn khác để nâng cao chất lượng cuộc sống và khả năng sống sót.

Các loại liệu pháp điều trị bằng thuốc

a) Hóa trị

Hóa trị đề cập đến các loại thuốc chống ung thư hoạt động theo nhiều cách khác nhau để tiêu diệt tế bào ung thư. . Có nhiều loại thuốc hóa trị có hiệu quả đối với bệnh ung thư vú. Hầu hết các loại thuốc này đều ở dạng tiêm tĩnh mạch (IV) nhưng cũng có dạng uống.

Tùy thuộc vào tình trạng ung thư vú, đôi khi hóa trị có thể được thực hiện cùng với phẫu thuật, hoặc được chỉ định dùng riêng cho những lúc khác mà không cần phẫu thuật.

Hóa trị được thực hiện theo các chu kỳ (lịch trình) khác nhau, thường là tiêm mỗi 1–4 tuần. Đôi khi, hóa trị được thực hiện theo một lịch trình điều chỉnh (dùng liều thấp liên tục) để cải thiện khả năng dung nạp thuốc.

Các tác dụng phụ của hóa trị khác nhau; không phải tất cả các loại thuốc đều dẫn đến tình trạng rụng tóc, nôn mửa nghiêm trọng hoặc suy giảm hệ miễn dịch nghiêm trọng . Bác sĩ ung thư có thể kiểm soát và hướng dẫn bạn đối phó các tác dụng phụ của hóa trị bằng thuốc hỗ trợ.

b) Liệu pháp nội tiết tố

2/3 bệnh nhân ung thư vú có các thụ thể được kích thích bởi các kích thích tố nữ tự nhiên (estrogen và progesterone). Đối với những phụ nữ này, liệu pháp nội tiết tố ngăn chặn sự tương tác giữa nội tiết tố nữ và các thụ thể này.

Điều trị nội tiết tố có thể được sử dụng đồng thời với liệu pháp bổ trợ (sau phẫu thuật) trong 5–10 năm hoặc cho các trường hợp đã tái phát. Các chất ức chế Aromatase và Fulvestrant được chấp thuận để sử dụng sau mãn kinh, trong khi Tamoxifen có thể được sử dụng ở cả trước và sau mãn kinh. Những loại thuốc này có cấu hình tác dụng phụ hơi khác nhau và những bệnh nhân không dung nạp với một loại thuốc có thể chuyển sang một loại thuốc khác để dung nạp tốt hơn.

c) Liệu pháp nhắm mục tiêu

Một số tế bào ung thư vú có đột biến gen trội dẫn đến sự phát triển của ung thư. Việc tìm hiểu và nhận thức rõ về những đột biến này đã dẫn đến sự phát triển của các loại thuốc đặc biệt ngăn chặn những đột biến này:

HER2 : 20% trường hợp ung thư vú có biểu hiện tăng lên của protein HER2 trên bề mặt tế bào, thúc đẩy sự phát triển của ung thư. Tiến bộ lớn trong phát triển thuốc trong lĩnh vực này đã dẫn đến sự chấp thuận của nhiều loại thuốc mới có hiệu quả: kháng thể đơn dòng, liên hợp kháng thể-thuốc và chất ức chế tyrosine kinase phân tử nhỏ. Việc sử dụng các kháng thể HER2 trong ung thư vú giai đoạn đầu đã thay đổi triển vọng của một dạng phụ nguy hiểm của ung thư vú thành một căn bệnh có tỷ lệ chữa khỏi cao hơn nhiều.
Thuốc ức chế CDK4 / 6 : Chặn kinase phụ thuộc cyclin (CDK) 4/6 trong ung thư vú dương tính với hormone di căn giúp tăng cường hiệu quả của liệu pháp hormone. Chiến lược này là tiêu chuẩn chăm sóc mới cho phần lớn ung thư vú di căn dương tính với hormone mới được chẩn đoán, với 42 – 46% thời gian tiến triển ung thư kéo dài. Những loại thuốc hiệu quả này có sẵn ở dạng uống, cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
PI3K : 30–40% ung thư vú dương tính với hormone di căn có đột biến ở protein PI3KCA. Việc ngăn chặn protein PI3KCA ở những bệnh nhân đã thất bại trước điều trị nội tiết tố có thể làm chậm đáng kể sự phát triển của tế bào ung thư.
BRCA : Khoảng 5% tất cả các trường hợp ung thư vú là do đột biến gen BRCA di truyền . Đột biến gen BRCA dẫn đến các quá trình sửa chữa DNA bình thường của gen bị lỗi. Khi các chất ức chế poly (ADP-ribose) polymerase (PARP) được sử dụng cho bệnh nhân ung thư vú dương tính với BRCA, các tế bào ung thư vốn đã gặp khó khăn trong việc sửa chữa tổn thương DNA sẽ hoàn toàn không thể sửa chữa tổn thương DNA thông qua cơ chế PARP thay thế, dẫn đến cái chết của tế bào ung thư.
mTOR : Sự thay đổi con đường tín hiệu mTOR trong ung thư vú dương tính với hormone di căn dẫn đến sự phát triển không kiểm soát của tế bào ung thư. Con đường này có thể bị chặn kết hợp với liệu pháp nội tiết tố cho những bệnh nhân đã thất bại trước liệu pháp điều trị nội tiết tố.

3. Xạ trị

Xạ trị là điều trị bằng các tia năng lượng cao để tiêu diệt các tế bào ung thư.

Xạ trị bổ trợ để giảm nguy cơ tái phát cục bộ được khuyến khích cho những phụ nữ:

Phẫu thuật bảo tồn vú
Khối u> 5cm (thậm chí sau phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ vú)
Lây lan đến các hạch bạch huyết

Kết luận

Ung thư vú là bệnh ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ Singapore. Tuy nhiên, tầm soát ung thư vú giúp phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm hơn và cứu sống bệnh nhân. Ngoài ra còn có những tiến bộ lớn trong điều trị ung thư vú với việc lựa chọn nhiều công cụ hơn, nhiều loại thuốc có mục đích hơn để cải thiện hiệu quả và giảm tác dụng phụ, kỹ thuật xạ trị và phẫu thuật hiện đại hơn, dịch vụ chăm sóc hỗ trợ tốt hơn.

Hãy đến The Cancer Centre tại Singapore để biết các lựa chọn điều trị và tầm soát ung thư vú.

Nguồn: